Báo chí ngày nay đang đối diện với môi trường truyền thông phức tạp, trong đó mạng xã hội có ảnh hưởng rất lớn, lấn át các hoạt động của báo chí truyền thống. Báo chí với mạng xã hội là một vấn đề đa chiều, vừa mang lại cơ hội, vừa đặt ra không ít thách thức. Dưới đây là một số khía cạnh cơ bản của báo chí với mạng xã hội:
Báo chí tận dụng mạng xã hội như một kênh phân phối và tương tác: Nhiều cơ quan báo chí đã mở rộng phạm vi tiếp cận, lập các kênh YouTube, fanpage… giúp báo chí tiếp cận lượng khán giả lớn hơn, nhất là giới trẻ, vượt ra ngoài các kênh thông tin truyền thống. Báo chí có thể sử dụng mạng xã hội để truyền thông, tương tác trực tiếp với độc giả, đồng thời lắng nghe ý kiến phản hồi, giải đáp thắc mắc, tổ chức các cuộc thảo luận trực tuyến, tăng cường tính tương tác và xây dựng cộng đồng.
Lan tỏa thông tin nhanh chóng: Các tin tức nóng hổi có thể được cập nhật và chia sẻ ngay lập tức trên mạng xã hội, giúp báo chí duy trì tính thời sự. Đa dạng hóa hình thức truyền tải: Bên cạnh văn bản, kênh thông tin truyền thống, báo chí có thể sử dụng hình ảnh, video, infographic, podcast... để thu hút sự chú ý của độc giả trên các nền tảng mạng xã hội khác nhau, đây là một công cụ nhằm thông tin tuyên truyền các sự kiện nhanh nhạy, kịp thời, tuy nhiên cũng đối mặt với thách thức từ mạng xã hội.
Cạnh tranh về tốc độ và sự chú ý: Thông tin trên mạng xã hội lan truyền rất nhanh, đôi khi vượt qua cả tốc độ kiểm chứng thông tin của báo chí. Điều này đòi hỏi báo chí phải cân bằng giữa tốc độ và tính chính xác của sự kiện.
Tin giả và thông tin sai lệch: Mạng xã hội là môi trường dễ dàng phát tán tin giả, tin đồn, tin sai sự thật làm ảnh hưởng rất lớn đến dư luận. Do đó báo chí cần có vai trò trong việc kiểm chứng thông tin, vạch trần tin giả, tin sai sự thật, định hướng dư luận và cung cấp thông tin chính xác cho công chúng.
Áp lực về lượt tương tác và lan truyền: Để thu hút sự chú ý trên mạng xã hội, đôi khi báo chí có thể chạy theo những nội dung giật gân, câu view, làm giảm chất lượng thông tin hoặc có thể đưa thông tin chưa được kiểm chứng.
Vấn đề bản quyền và nguồn trích dẫn: Việc sử dụng thông tin từ mạng xã hội đòi hỏi báo chí phải tuân thủ các quy định về bản quyền và trích dẫn nguồn đầy đủ, tránh vi phạm đạo đức nghề nghiệp.
Quản lý bình luận và tương tác tiêu cực: Các trang mạng xã hội của báo chí có thể trở thành nơi xuất hiện những bình luận tiêu cực, thù hận, gây ảnh hưởng đến uy tín và môi trường thảo luận lành mạnh, do đó việc tương tác cần được ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ AI để lọc những thông tin bình luận không lành mạnh làm ảnh hưởng đến uy tín của báo chí.
Để đảm bảo tính chính xác, khách quan, minh bạch, định hướng dư luận xã hội, báo chí cần tuân thủ những nguyên tắc: Tuân thủ đạo đức nghề nghiệp, hành xử văn minh, tôn trọng độc giả, không lan truyền thông tin sai lệch, không xâm phạm đời tư, minh bạch về nguồn gốc thông tin khi sử dụng thông tin từ mạng xã hội, cần kiểm chứng cẩn thận và trích dẫn nguồn rõ ràng. Xây dựng cộng đồng trực tuyến lành mạnh, khuyến khích thảo luận tích cực và xử lý các bình luận tiêu cực một cách phù hợp. Mạng xã hội liên tục thay đổi, báo chí phải không ngừng học hỏi và thích ứng, cập nhật các xu hướng mới, sử dụng các công cụ hiệu quả để phục vụ nhiệm vụ công tác thông tin, tuyên truyền và định hướng dư luận.
(Hình ảnh minh hoạ)
Ngày nay, báo chí có thể hợp tác với các nền tảng mạng xã hội để phát hiện và xử lý tin giả, tin sai sự thật cũng như gỡ bỏ những thông tin gây ảnh hưởng xấu đến dư luận đồng thời sử dụng công nghệ AI để phân tích dữ liệu từ mạng xã hội có thể giúp báo chí hiểu rõ hơn về nhu cầu và mối quan tâm của độc giả. Hiện nay, các nền tảng mạng xã hội không ngừng phát triển các tính năng mới nhằm đáp ứng nhu cầu và thị hiếu của người xem, do đó, báo chí có thể tận dụng để kể chuyện một cách sáng tạo và hấp dẫn hơn.
Báo chí với mạng xã hội là một quá trình vừa hợp tác vừa cạnh tranh. Để tồn tại và phát triển trong kỷ nguyên số, báo chí cần khai thác hiệu quả những lợi thế từ mạng xã hội, đối mặt và vượt qua những thách thức mà nó đặt ra đồng thời luôn giữ vững các nguyên tắc nghề nghiệp và đạo đức báo chí./.
Nguyễn Tiến Dũng - Phòng Quản lý TTBCXB
